Rủi ro về kế toán thuế là gì? Cách đánh giá rủi ro về thuế trong doanh nghiệp

Ngày đăng: 24/06/2024

159 Lượt xem

0 Đánh giá

Rủi ro về kế toán thuế là vấn đề mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải đối mặt. Hiểu rõ bản chất và cách đánh giá rủi về thuế là chìa khóa để xây dựng chiến lược tài chính vững vàng cho doanh nghiệp và tuân thủ pháp luật. Bài viết này sẽ phân tích rủi ro về kế toán thuế, bao gồm định nghĩa, nguyên nhân, hậu quả và phương pháp đánh giá hiệu quả.

Rủi ro về kế toán thuế là gì?

Rủi ro về kế toán thuế là nguy cơ không tuân thủ chính sách pháp luật về thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác thuộc ngân sách Nhà nước của người nộp thuế. Nói cách khác, đây là khả năng xảy ra các sai sót trong việc kế toán và nộp thuế, dẫn đến những hậu quả tiêu cực cho doanh nghiệp hoặc cá nhân.

Phân loại rủi ro về thuế

Theo Thông tư 31/2021/TT-BTC của Bộ Tài chính, rủi ro về thuế được phân loại thành 5 hạng đối với cả doanh nghiệp và cá nhân:

Đối với doanh nghiệp:

Hạng 1: Rủi ro rất thấp: Doanh nghiệp có đầy đủ hồ sơ, sổ sách kế toán theo quy định, tỷ lệ nộp thuế đúng hạn cao, không có vi phạm về thuế trong thời gian gần đây.
Hạng 2: Rủi ro thấp: Doanh nghiệp có hồ sơ, sổ sách kế toán cơ bản đầy đủ, tỷ lệ nộp thuế đúng hạn tương đối cao, có thể có một số vi phạm về thuế đã được khắc phục.
Hạng 3: Rủi ro trung bình: Doanh nghiệp có hồ sơ, sổ sách kế toán chưa đầy đủ, tỷ lệ nộp thuế đúng hạn thấp hơn so với hai hạng trước, có thể có nhiều vi phạm về thuế chưa được khắc phục.
Hạng 4: Rủi ro cao: Doanh nghiệp có hồ sơ, sổ sách kế toán thiếu hụt, tỷ lệ nộp thuế đúng hạn thấp, có nhiều vi phạm về thuế chưa được khắc phục, có dấu hiệu trốn thuế.
Hạng 5: Rủi ro rất cao: Doanh nghiệp không chấp hành các quyết định về thanh tra, kiểm tra thuế, có dấu hiệu bỏ trốn hoặc phát tán tài sản để trốn nghĩa vụ thuế, hoặc có những vi phạm khác về thuế được quy định tại Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản liên quan.

Đối với cá nhân:

Rủi ro cao: Cá nhân có thu nhập cao, có nhiều nguồn thu nhập nhưng tỷ lệ nộp thuế thấp, có dấu hiệu trốn thuế hoặc có nhiều vi phạm về thuế khác.
Rủi ro trung bình: Cá nhân có thu nhập trung bình, có nhiều nguồn thu nhập nhưng tỷ lệ nộp thuế chưa cao, có thể có một số vi phạm về thuế chưa được khắc phục.
Rủi ro thấp: Cá nhân có thu nhập thấp, có nguồn thu nhập chính, tỷ lệ nộp thuế đúng hạn cao, không có vi phạm về thuế.

Mức độ rủi ro được đánh giá dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm:

Lĩnh vực kinh doanh
Quy mô doanh nghiệp
Lịch sử tuân thủ thuế
Hệ thống kiểm soát nội bộ về thuế
Tính minh bạch của thông tin tài chính
Thu nhập
Nguồn thu nhập
Tỷ lệ nộp thuế
Vi phạm về thuế

Phân loại rủi ro về thuế

Tại sao phải quản lý rủi ro về thuế

Các cơ quan thuế áp dụng quản lý rủi ro nhằm khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để người nộp thuế tuân thủ tốt các quy định của pháp luật. Đồng thời phòng chống, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật về thuế trong quản lý thuế đối với người nộp thuế.

Trong quản lý thuế của người nộp thuế, phải được đánh giá rủi ro để áp dụng lựa chọn trường hợp kiểm tra, thanh tra thuế, phân loại hồ sơ hoàn thuế, biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế và phân loại các trường hợp tạo, in, phát hành, quản lý, sử dụng ấn chỉ thuế. Cơ quan thuế sử dụng các biện pháp nghiệp vụ cần thiết ở mức độ phù hợp nhằm đảm bảo các doanh nghiệp/tổ chức đảm bảo tuân thủ pháp luật về thuế.

Việc đánh giá rủi ro được căn cứ vào các quy định của pháp luật, quy định, biện pháp nghiệp vụ quản lý thuế. Đánh giá rủi ro được dựa trên các tiêu chí quản lý rủi ro, thông tin nghiệp vụ và thông tin, dữ liệu có trên “Hệ thống CSDL về người nộp thuế” của Tổng cục thuế.

Nguyên nhân gây ra rủi ro về thuế

Thiếu kiến thức và kinh nghiệm: Kiến thức và kinh nghiệm là các yếu tố vô cùng quan trọng trong quá trình thực hiện nghĩa vụ về thuế. Đây là một trong những lý do dễ dẫn đến các sai sót, rủi ro về thuế. Việc nhân viên không đủ năng lực, trình độ, kinh nghiệm hay không cập nhật các quy định mới về thuế có thể dẫn đến rủi ro cho các doanh nghiệp nộp thuế.

Doanh nghiệp chuyển trụ sở chính: Vì nhiều nguyên nhân mà một số doanh nghiệp, công ty tiến hành chuyển trụ sở chính. Việc tìm kiếm, sắp xếp lại sổ sách, chứng từ cũ có thể gây ra rủi ro về thuế cho các doanh nghiệp.

Không có hệ thống lưu trữ giấy tờ chuyên nghiệp: Không chỉ việc di chuyển văn phòng, địa điểm làm việc có thể dẫn đến việc thất lạc giấy tờ. Các doanh nghiệp không có quy trình, hệ thống lưu trữ chứng từ chuyên nghiệp có thể dẫn đến việc nhầm lẫn, thất lạc kéo theo thiếu thông tin căn cứ để làm báo cáo thuế.

Các loại rủi ro thuế phổ biến

Bị tính thuế nhiều hơn mức phải nộp: Đa phần liên quan đến việc doanh nghiệp không đáp ứng những điều kiện hay các yêu cầu của cơ quan thuế. Ví dụ, doanh nghiệp không đáp ứng được yêu cầu về thuế hoặc buộc phải chấp nhận trước thực tế công việc kinh doanh của mình

Bị xử phạt: Trong trường hợp doanh nghiệp hiểu sai hay làm sai các quy định của luật về thuế thì có nguy bị xử phạt khá cao. Điều này có thể xảy ra tại bất cứ khi nào, đối với công ty nào.

Bị ấn định thuế: Đây là trường hợp thay vì được chủ động kê khai nộp thuế thì doanh nghiệp phải nộp số thuế nhất định theo quy định của Cơ quan thuế. Các trường hợp doanh nghiệp bị ấn định thuế được quy định tại Luật Quản lý thuế 2019.

Các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế như:

- Không đăng ký, khai thuế hay nộp bổ sung hồ sơ thuế theo yêu cầu từ cơ quan thuế;

- Kê khai, phản ánh không đủ, không trung thực, chính xác về căn cứ tính thuế hoặc số liệu trong sổ kế toán;

- Không xuất trình sổ kế toán, hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến việc xác định định nghĩa thuế phải nộp của doanh nghiệp;

- Doanh nghiệp không chấp hành các quyết định về thanh tra, kiểm tra thuế;

- Có dấu hiệu bỏ trốn hoặc phát tán tài sản để trốn nghĩa vụ thuế;

Và các trường hợp khác được quy định cụ thể tại Luật Quản lý thuế 2019 và các văn bản liên quan.

Dấu hiệu nhận biết doanh nghiệp có rủi ro về hóa đơn và thuế GTGT

Tổng cục Thuế đã chỉ ra 25 dấu hiệu doanh nghiệp/tổ chức có rủi ro về hóa đơn và hoàn thuế GTGT được quy định trực tiếp tại Công văn 1873/TCT-TTKT năm 2022. Các doanh nghiệp được cho là có dấu hiệu xảy ra rủi ro về thuế:

- Thay đổi người đại diện trước pháp luật từ 2 lần trở lên trong vòng 12 tháng hoặc thay đổi người đại diện đồng thời chuyển trụ sở, địa điểm kinh doanh;

- Doanh nghiệp mới thành lập có địa điểm kinh doanh không cố định hoặc chuyển địa điểm kinh doanh nhiều lần trong 1 - 2 năm hoạt động;

- Chuyển địa điểm kinh doanh sau khi có Thông báo không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký;

- Được thành lập do các cá nhân có quan hệ gia đình cùng tham gia góp vốn;

- Người đại diện pháp luật, Giám đốc có công ty đã có thông báo bỏ địa chỉ kinh doanh (còn nợ thuế), tạm ngừng hoạt động kinh doanh có thời hạn do Cơ quan thuế thông báo;

- Thành lập nhiều năm nhưng không phát sinh doanh thu, sau đó bán lại hoặc chuyển nhượng cho người khác;

- Không có giấy phép hoạt động khai thác khoáng sản nhưng xuất hóa đơn tài nguyên và khoáng sản;

- Có hàng hóa bán ra và mua vào không phù hợp với điều kiện, đặc điểm từng vùng;

- Chưa nộp đủ vốn điều lệ theo đăng ký;

- Mua bán hay sáp nhập với giá trị dưới 100 triệu đồng;

- Kinh doanh siêu thị (bán lẻ hàng hóa tiêu dùng, hàng điện máy); kinh doanh ăn uống, nhà hàng, khách sạn; kinh doanh vận tải, vật liệu xây dựng, xăng dầu, nông lâm sản và có phát sinh ngành nghề cho thuê nhân công (phát sinh lớn);

- Doanh thu tăng đột biến;

- Doanh thu lớn nhưng có kho hàng không tương xứng, không có kho hàng và không phát sinh chi phí thuê kho;

- Doanh thu kê khai từ hoạt động bán hàng trên 10 tỷ nhưng số thuế phát sinh phải nộp dưới 100 triệu (đồng);

Và một số các trường hợp khác được quy định tại Công văn 1873.

Trên đây là nội dung liên quan đến phát sinh rủi ro về thuế phổ biến nhất trong doanh nghiệp. Trong trường hợp doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế thì cơ quan thuế sẽ yêu cầu giải trình làm rõ.

Cách đánh giá rủi ro về thuế trong doanh nghiệp

Đánh giá rủi ro về thuế là một phần quan trọng trong việc quản lý thuế hiệu quả của doanh nghiệp. Việc đánh giá rủi ro giúp doanh nghiệp xác định mức độ tiềm ẩn vi phạm luật thuế, từ đó xây dựng các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro phù hợp.

Cách đánh giá rủi ro về thuế trong doanh nghiệp

Dưới đây là các bước cơ bản để đánh giá rủi ro về thuế trong doanh nghiệp:

1. Xác định các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao:

Phân tích hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, xác định các lĩnh vực có nguy cơ cao vi phạm luật thuế, ví dụ như:
- Các lĩnh vực có nhiều thay đổi về chính sách thuế.
- Các lĩnh vực có nhiều giao dịch phức tạp.
- Các lĩnh vực có tỷ lệ trốn tránh nghĩa vụ thuế.

2. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ về thuế:

Kiểm tra tính đầy đủ, chính xác và minh bạch của hồ sơ, sổ sách kế toán thuế.
Đánh giá hiệu quả của quy trình quản lý thuế, bao gồm quy trình lập hóa đơn, chứng từ; quy trình kê khai, nộp thuế; quy trình kiểm tra, đối chiếu hóa đơn đầu vào, đầu ra; v.v.
Xác định các điểm yếu, lỗ hổng trong hệ thống kiểm soát nội bộ về thuế.

3. So sánh với các quy định thuế:

So sánh các hoạt động kinh doanh, giao dịch của doanh nghiệp với các quy định thuế hiện hành.
Phát hiện các sai sót, vi phạm về thuế (nếu có).
Xác định mức độ nghiêm trọng của các sai sót, vi phạm.

4. Phân loại mức độ rủi ro:

Căn cứ vào kết quả đánh giá, phân loại mức độ rủi ro về thuế của doanh nghiệp thành các hạng: rủi ro rất thấp, rủi ro thấp, rủi ro trung bình, rủi ro cao, rủi ro rất cao.
Mức độ rủi ro cao hơn sẽ cần được quan tâm và có biện pháp xử lý kịp thời.

Đánh giá rủi ro về thuế là một hoạt động quan trọng giúp doanh nghiệp chủ động kiểm soát rủi ro, tuân thủ pháp luật thuế và gia tăng lợi nhuận. Doanh nghiệp nên thực hiện đánh giá rủi ro về thuế định kỳ và cập nhật khi có thay đổi về hoạt động kinh doanh hoặc chính sách pháp luật thuế.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng nên:

Sử dụng dịch vụ tư vấn thuế của chuyên gia uy tín để được hỗ trợ trong việc đánh giá rủi ro và xây dựng chiến lược quản lý thuế hiệu quả.
Nâng cao kiến thức về luật thuế cho cán bộ, nhân viên trong doanh nghiệp.
Áp dụng các biện pháp phòng ngừa rủi ro về thuế phù hợp với tình hình cụ thể của doanh nghiệp.

Trên đây là bài viết "Rủi ro về kế toán thuế là gì? Cách đánh giá rủi ro về thuế trong doanh nghiệp" hy vọng bài viết trên sẽ mang đến cho bạn những thông tin hữu ích.

xem thêm:

>> Tiếp tục giảm 2% thuế GTGT đến hết năm 2024

>> Nghị định số 64/2024/NĐ-CP về gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất năm 2024

Hãy liên hệ với TASCO qua hotline tư vấn miễn phí của TASCO: 0975480868 hoặc qua ZALO 0705955325 ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và nhận báo giá dịch vụ!

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Đại lý thuế TASCO tự hào là một tổ chức được sáng lập và dẫn dắt bởi những CEO có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Kế toán - Thuế - Tài chính tại các công ty đa quốc gia cùng với đội ngũ chuyên viên có trình độ chuyên môn cao, luôn cập nhật kiến thức thường xuyên và làm việc với phương châm "TẬN TÂM - TRÁCH NHIỆM - CHUYÊN NGHIỆP" đảm bảo cung cấp cho quý doanh nhân các dịch vụ thành lập doanh nghiệp, dịch vụ kế toán thuế, tư vấn thuế uy tín và chuyên nghiệp nhất. Bên cạnh đó, TASCO luôn đặt lợi ích của quý doanh nhân lên trên hết. Hơn ai hết, TASCO thấu hiểu khách hàng khi mới ra kinh doanh phải đầu tư khá nhiều chi phí. Vì vậy TASCO luôn hỗ trợ khách hàng giảm tối đa chi phí để vận hành doanh nghiệp bền vững.

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì

⇒ Đăng ký tại đây để được TASCO tư vấn sớm nhất hoặc liên hệ hotline: 0975480868 (Zalo)

Quý doanh nhân có thể tham khảo thêm một số dịch vụ khác mà TASCO cung cấp:

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ quyết toán thuế TNDN

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ đại lý thuế

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ kế toán trọn gói

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ lập báo cáo tài chính

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ thành lập doanh nghiệp

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ quyết toán thuế TNCN

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Dịch vụ hoá đơn điện tử

Những thắc mắc khách hàng thường gặp

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Điều kiện hoàn thuế thu nhập cá nhân năm 2023

Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là gì Đối tượng được hoàn thuế giá trị gia tăng năm 2023